top of page

ยินดีต้อนรับเข้าสู่พิพิธภัณฑ์สะสมของโบราณผู้พันไก่พิษณุโลกโดย พันเอกเกียรติกุล ก่อพงศาสตร์

รวมเตารีดถ่านโบราณ

เตารีดใช้ถ่าน 

v1.jpg

เตารีดแบบนี้เรียกว่าเตารีดทรง หัวไก่ หัวสิงห์ หัวจรวจ วิธีการใช้เตารีดแบบนี้คือ เปิดฝาเตารีดแล้วคีบถ่านไฟร้อนๆวางลงไปในเตารีดแล้วปิดฝาล๊อคให้แน่นหนาพอร้อนได้ที่ ก็นำเตารีดนี้ไปรีดบนใบตองหรือเรียกว่านาบหรือทับใบตองสดไว้สักครู่เพื่อที่เตารีดจะได้ลื่นไม่ติดผ้าแล้วนำไปวางรีดบนผ้าต่อได้เลย

ฝาด้านบนนั้นความกว้าง ยาว แหลม ท้ายตัดเท่าตัวอุดเตา  ตรงบริเวณท้ายตัดจะมีบานพับอันเล็กๆ ติดอยู่  มีหูขนาดค่อนข้างยาวและสูงไว้สำหรับเปิดปิดฝาได้  ยามเมื่อต้องการเติมถ่านเวลาถ่านยุบไปหลังจากรีดไปแล้วนานๆ  บริเวณหูจับจะหุ้มด้วยไม้ที่เหลาจนกลมกลึงมีขนาด

v28.jpg

เตารีดแบบนี้เรียกว่า เตารีดถ่านแบบถ้วยจะมีไม้เสียบเป็นที่จับเพื่อกันความร้อน เตารีดแบบนี้ วิธีใช้คือ คีบถ่านไฟร้อนๆวางลงไปในเตารีดพอร้อนได้ที่ ก็นำเตารีดนี้ไปรีดบนใบตองหรือเรียกว่านาบหรือทับใบตองสดไว้สักครู่เพื่อที่เตารีดจะได้ลื่นไม่ติดผ้าพอด้ที่แล้วก็นำเตารีดไปวางรีดบนผ้าได้เลย

ถ่านที่ใช้สำหรับรีดผ้านั้น  มีความแตกต่างกับถ่านหุงข้าวที่ใช้กับเตาอั้งโล่ หรือเตาเชิงกรานทั่วๆ ไป  ถ่านที่ใช้หุงข้าวจะมีลักษณะเป็นท่อนยาวๆ  เมื่อนำมาเผาไฟมักจะแตกเป็นลูกไฟเล็กๆ กระเด็นออกมา  รวมทั้งเมื่อมอดแล้วมีขี้เถ้ามาก  แต่สำหรับถ่านรีดผ้าจะมีลักษณะเป็นก้อนกลมๆ  เวลานำมาเผาไฟลูกไฟจะไม่แตกกระจาย  ตลอดจนมีขี้เถ้าน้อยกว่าถ่านหุงข้าวมาก  ถ่านรีดผ้าส่วนมากมักทำจากไม้โกงกาง  ซึ่งเป็นพืชที่ขึ้นเจริญเติบโตบริเวณป่าชายเลน  นิยมนำมาเผาทำถ่านเพราะจะได้ถ่านที่มีคุณภาพดี

พอเหมาะกับมือ  เพื่อเป็นฉนวนป้องกันความร้อนจากเหล็กที่แผ่ขึ้นมาขณะรีดผ้า  เมื่อเวลาจะรีดผ้าโดยใช้อุดเตา จะต้องมีเตาอั้งโล่เผาก้อนถ่านให้ลุกแดงตลอดเวลา  ตั้งอยู่ข้างๆ ไว้สำหรับคีบใส่ภายในอุดเตา

s1.jpg

เตารีดแบบนี้เรียกว่า เตารีดทรงงวงช้าง วิธีการใช้เตารีดแบบนี้คือ เปิดฝาเตารีดขึ้นแล้วคีบถ่านไฟร้อนๆวางลงไปในเตารีดแล้วปิดฝาล๊อคให้แน่นหนาพอร้อนได้ที่ ก็นำเตารีดนี้ไปรีดบนใบตองหรือเรียกว่านาบหรือทับใบตองสดไว้สักครู่เพื่อที่เตารีดจะได้ลื่นไม่ติดผ้าพอได้ที่ก็นำเตารีดไปวางรีดบนผ้าได้เลย

v2.jpg

เตารีดด้านบนสุดมีต้วไก่บนเตารีด เรียกว่า “เตารีดหัวไก่” จะมีหลายแบบคือ

ไก่ 6 รู / 7 รู / 8 รู/ 9 รู วิธีการใช้เตารีดแบบนี้คือ เปิดฝาเตารีดขึ้นแล้วคีบถ่านไฟร้อนๆวางลงไปในเตารีดแล้วปิดฝาล๊อคให้แน่นหนาพอร้อนได้ที่ ก็นำเตารีดนี้ไปรีดบนใบตองหรือเรียกว่านาบหรือทับใบตองสดไว้สักครู่เพื่อที่เตารีดจะได้ลื่นไม่ติดผ้าพอได้ที่ก็นำเตารีดนี้ไปวางรีดบนผ้าได้เลย

v25.jpg

เตารีดเหล็กหล่อตันไม่มีที่ใส่ถ่าน เตารีดแบบนี้ใช้วิธีนำไปอังไฟบนเตาถ่าน(วางตั้งบนเตาถ่าน)เพื่อให้เกิดความร้อนบนหน้าเตารีด พอร้อนแล้วก็นำเตารีดไปรีดบนใบตองหรือเรียกว่านาบหรือทับใบตองสดไว้สักครู่เพื่อที่เตารีดจะได้ลื่นไม่ติดผ้าแล้วนำไปรีดบนผ้า พอเริ่มหายร้อน ก็นำไปอังไฟวางไว้บนเตาอั้งโล่ ทำแบบนี้ไปเรื่อยๆจนกว่าจะรีดผ้าเสร็จ

เตารีดจิ๋ว 2อันนี้น่าจะใช้ได้จริงเพราะเราลองนำถ่านมาใส่ดูแล้วในเตารีด และพอลองนำมารีดบนผ้าก็ใช้ได้จริง แต่ก็อาจมีบางบ้านซื้อไว้เก็บเพราะมีขนาดเล็กน่ารัก แต่ถ้าไปต่างที่ก็พกพาสะดวกเพราะเล็ก

bottom of page